Soğuk çekme haddelenmiş çelik çubukların tekrardan işleme alınması işlemine denmektedir. Soğuk çekme işleminin amacı dayanıklı olmasını sağlamak, esnek ve pürüzsüz bir dış yüzey kazandırmaktır. Isıl işlem yapılmadan yüzeyde istenilen sertlik sağlanabilir, fakat malzemenin yapısına müdahale edildiği için, malzemenin yüzey kısmında ve iç yapısında sorunlar oluşabilir. İlk adım olarak, sıcak haddelenmiş çubukların yüzeylerindeki istenilmeyen tufal tabakasının giderilmesi amacıyla yüzey temizleme işlemi uygulanmaktadır. Önceki zamanlarda asit kullanılarak yapılan bu işlem şimdiki yıllarda, kumlama adı verilen; yüksek basınçlı çelik granüllerin çubuk yüzeyine püskürtülmesi işlemi ile yürütülmektedir. Yüzeyi temizlenen çubuklar uygun ölçüdeki kalıpların içerisinden çekilerek geçirilmektedir. Bu kalıplara “mühre” ismi verilmektedir.
Soğuk Çekme Süresi
Soğuk tamamlanmış çubuklar sıcak haddelenmiş çubukları bir kalıptan çekilir. Sonrasında taşlama yöntemi ile veya soyma yöntemi ile üretilir. Uygulama üretim yöntemlerine bağlı olarak soğuk tamamlanmış çelik çubuklar dört bölümde toplanmaktadır. Bunlar;
- Soğuk Çekme Çubuklar
- Kabuk soyulmuş + Parlatışmış Çubuklar
- Soğuk çekilmiş + Taşlanmış + Parlatılmış Çubuklar
- Kabuk soyulmuş + Taşlanmış + Parlatılmış Çubuklar
Bunlar arasında kullanımı en yaygın olan soğuk çekme çubuklarıdır. Soğuk çekilmiş, taşlanmış, parlatılmış çubukların çekme ve akma dayançları ile talaşlı işlenebilirlikleri soğuk çekme çubuklarına oranla daha yüksektir. Ayrıca boyut toleransları daha az aralıklar içerisinde olmaktadır. Soğuk haddelenmiş çelik çubuklar arasında, mekanik özellikleri bakımından seçilen soğuk çekme çubuklarıdır. Sıcak haddeleniş çubuklara oranla soğuk çekme çubuklarının çekme ve akma dayanımları daha yüksektir. Bunun nedeni ise soğuk işlem ile oluşturulan “işlem sertleşmesi” veya “pekleşme” diye de bilinen olgudur. Soğuk haddelenmiş çubukların yüzey kusurları görsel yöntemlerle kolaylıkla belirlenememektedir. Bu neden ile standart nitelikli ve olağan nitelikli soğuk haddelenmiş çubukların yüzeyleri yüzey kusurlarından arındırılmış durum istendiği takdirde belli bir oranda yüzeyden talaş alınır.
Soğuk Çekme Lama Demiri
Soğuk Çekme Lama demiri, son zamanlarda üretilmekte olan ve piyasadaki en sağlam ve en dayanıklı demirlerindendir. Genellikle kullanılmış olduğu bölümlerin özellikle çelik konstrüksiyonların ana taşıyıcı ve temel taşıdır. Kullanım alanları, çelik konstrüksiyon yapıları ve otomotiv yapılarıdır. Bu kullanılan ürünün asıl amaçlarından biri yapıların desteklerini kuvvetlendirmektir. Bir diğer amacı ise iki profil arasında veya zemin ile tavan arasındaki bağı kuvvetlendirmektir.
Soğuk Çekim Dikişsiz Boru
Soğuk çekim dikişsiz boru sıcak çekim dikişsiz borulara oranla daha hassas ölçü toleranslarına sahiptirler. Yüzey pürüzsüzlüğünün daha az olduğu ve istenilen değerlerin oluşturulduğu hassas çekilmiş borulardır. Ayrıca bu borular yüksek basınca dayanıklıdır.
Haddeleme Nedir?
Haddeleme kuvvetleri etkisi ile plastik şekil verme işlemine denir. Haddeleme, son ürün kontrolü ve yüksek üretim kapasitesi sağlayan oldukça geniş kullanıma sahip olan şekillendirme prosesidir. Haddeleme, sıcak haddeleme ve soğuk haddeleme olarak ikiye ayrılmaktadır.
Sıcak Haddeleme ve Soğuk Haddeleme
Sıcak haddeleme metal ve alaşımlarının sünekliklerinin yüksek olduğu yeniden kristalleşme sıcağının üzerindeki sıcaklıklarda yapılan deformasyon işlemine denir. Çeliklerin haddelenmesi sıcak haddeleme ile başlamaktadır ve gerekli olduğu takdirde bu işlemi soğuk haddeleme takip etmektedir.
Soğuk haddeleme metal veya metal alaşımlarına yeniden kristalleşme sıcaklıklarından daha düşük sıcaklıklarda uygulanmakta olan plastik şekillendirme işlemine denmektedir.
Soğuk Tamamlama İşlemleri ve Hataları
Klasik olarak sıcak hadde mamulleri talaşlı imal yollarıyla son ölçülerine getirilmektedir. Aynı zamanda ciddi seviyelerde yüzey düzgünlüğü de sağlanmaktadır. Fakat işçilik ve malzeme maliyeti de artmaktadır.
Sıcak hadde işlemi sonrası kalitenin temel göstergesi olan tamamlama işlemleri ile ilgili başlıca tesisler şunlardır;
- Tufal temizleme
- Doğrultma tezgâhı
- Çelik bilya püskürtme tezgahı
- Ultrasonik test cihazı
- Yüzey çatlak test cihazı
- Taşlama istasyonları
- Kalite kontrol ve paketleme sistemi
Sıkça Sorulan Sorular?
Soğuk çekme, haddelenmiş çelik çubukların tekrardan işleme alınması işlemidir.
- Önceden asit kullanılarak yapılan yüzey temizleme işlemi şimdiki yıllarda kumlama adı verilen yüksek basınçlı çelik granüllerin çubuk yüzeyine püskürtülmesi ile yapılır.
- Soğuk çekme süresinde dört bölüm vardır: soğuk çekme çubukları, kabuk soyulmuş + parlatılmış çubuklar, soğuk çekilmiş + taşlanmış + parlatılmış çubuklar ve kabuk soyulmuş + taşlanmış + parlatılmış çubuklar.
- En yaygın kullanılan soğuk çekme çubuklarıdır.
- Soğuk çekme çubukları, soğuk çekilmiş, taşlanmış, parlatılmış çubuklara oranla boyut toleransları daha az aralıklar içerisinde olur ve mekanik özellikleri bakımından seçilir.
- Soğuk çekilmiş, taşlanmış, parlatılmış çubukların çekme ve akma dayanıkları ile talaşlı işlenebilirlikleri soğuk çekme çubuklarına oranla daha yüksektir.
Bölüm | Aralık | Tolerans | Uzunluk |
---|---|---|---|
Yuvarlak | 3,000mm ÷ 30,000mm | h9 | 2000mm ÷ 6000mm |
Yuvarlak | 31,000mm ÷ 75,000mm | h9 | 2000mm ÷ 6000mm |
Altı Köşe | 4,000mm ÷ 7,000mm | h11 | 2000mm ÷ 4000mm |
Altı Köşe | 8,000mm ÷ 65,000mm | h11 | 3000mm ÷ 6000mm |
Kare | 4,000mm ÷ 9,000mm | h11 | 3000mm ÷ 4000mm |
Kare | 10,000mm ÷ 60,000mm | h11 | 3000mm ÷ 6000mm |