Çatlak kontrolü, onarım öncesinde detaylı olarak yapılması gereken bir inceleme sürecidir. Onarım sürecinde çatlakların oluşumlarının tamamlanmış olması gerekir. Çatlakların onarıma açık olup olmadığının incelenmesi şarttır. Yapı çatlaklar nedeniyle işlev kaybetme düzeyine gelmemiş olmalıdır. Oturma çatlakları ve plastik rötre çatlaklarında genişliğe bağlı olarak farklı onarma yöntemleri mevcuttur.
Kılcal çatlak türleri, göz il zor ayırt edilmektedirler. 1-2 mm kadar bir boyuta sahiplerdir. Çatlak içerisine sızan nem dolayısıyla yapıya ait donatılarda paslanma görülebilmektedir. Dış ortam koşullarına maruziyet nedeni ile yapı işlevini yitirebilmektedir. Yapıların zamanla güçsüzleşmesine neden olmaktadırlar. 3 mm üzerinde kalınlığa sahip olan çatlaklarda su sızıntısı vb. Durumlar istenmemektedir. Çatlak doldurumu için çimento şerbeti doldurulması, epoksi reçine ile kapatılması, ince kumlu yüksek kaliteli çimento harçları vb. Katkı harçları kullanılabilmektedir. Epoksi reçine ile kapatmada derinlere doğru iyice yedirilmesinin sağlanması amacıyla işlem basınç altında yapılmaktadır.
Çatlak İncelemelerinde Çatlak Haritası Oluşturma
Çatlak kontrolü için çatlak araştırması saha ziyareti ile mümkün olmaktadır. Ayrıntılı görsel incelemeler ile kontrol gerçekleştirilmektedir. Saha ziyareti sürecinde yapılması gereken bazı önemli noktalar vardır. Öncelikle çatlakların yerleri ve özellikleri konusunda bilgi verici bir çatlak haritası oluşturulmalıdır. Derz, kolon, kısıtlamalar vb. Önemli olan tüm unsurlar bu haritada yer almalı ve belirtilmelidir. Sonrasında çatlakların boyutları konusunda ölçüm yapılması gerekmektedir.
Zemin betonu söz konusu ise ölçümde derz aralıkları ölçülmelidir. Bunun yanı sıra derzlerin derinliklerinin de ölçümü gerekmektedir. Sonrasında bolca fotoğraf çekimi ile görsel dosya tamamlanmalıdır. Çatlakların nedenlerinin araştırılması için inşaat proje çizimlerinin de edinilmesi gerekmektedir.
Çatlak Kontrolünde Göz Önünde Bulundurulan Konular
Çatlak kontrolü konusunda bazı tasarımsal bilgilerin de değerlendirmeye alınması şarttır. Beton karışımı reçetesi ve miksere yükleme irsaliyelerinin edinilmesi beton türü, sınıfı ve kalitesi hakkında bilgi verecektir. Betona ait kalite kontrol test sonuçlarının incelenmesi faydalı olmaktadır. beton döküm koşullarının araştırılması da katkı sağlamaktadır. Beton dökümü koşullarında hava durumunun ne olduğu betonun sertleşme kalitesi ve yerleştirilmesi konularında bilgi sahibi olmak en iyi incelemenin yapılabilmesine olanak sağlamaktadır.
Çatlakların ilk olarak ne zaman görüldüğünün öğrenilmesi gerekmektedir. Yeterli dokümanların edinilmesi ile en doğru neden tespiti yapılabilmektedir. Çatlakların çizimi ve ölçümleri çok değerli bilgilerdir. Proje çizimlerinin kopyalarının edinilmesi de önemlidir. Ölçekli bir çizim yapmak daha iyi kavranmasını sağlayacaktır. Çatlak derinliklerinin not edilmesi konusu ihmal edilmemelidir. Gerçekçi ve düzenli bir çatlak haritası çatlak kontrolü işinin temelini oluşturmaktadır.
Çatlak Kontrolünde Ekipmanlar
Çatlak kontrolü için bazı parametrelere ve ölçümlere hakim olmak gerekmektedir. Çatlak karşılaştırma kartı oldukça kullanışlı bir ekipmandır. Çatlak karşılaştırma kartı yerine optik çatlak ölçer de kullanılabilmektedir. Çatlak üzerindeki çizginin kalınlık miktarı ve genişliği not edilerek uygulama yapılmaktadır. Hizalama yaparak karşılaştırma ile doğru ölçüm yapıldığının tespiti sağlanmaktadır.
Gerçek çatlak boyutlarının belirlenmesinden sonra, çatlak kenarlarında olan dökülmelerin ölçüme alınmadığından emin olunması gerekmektedir. Gerekli ise dökülme nedeniyle oluşan yüzey boyutlarının ölçümü de yöntemler kullanılarak yapılmalıdır. Uygun çözüm ekipmanları ve yöntemi için genişliklerin önemi büyüktür.
Çatlak Durumunun Değerlendirilmesi
Çatlak kontrolü için bir parametre de çatlağın aktiflik durumudur. Aktif ya da hareketsiz olması durumunda kullanılacak onarım yöntemi değişmektedir. Çözüm ekipmanları, çatlağın hareketli olup olmadığına bağlı olarak seçilmektedir. Aktif halde olan çatlak için büyüme sürmektedir. Sıcaklık değişimleri gibi dış etkenlerle boyutlar değişmektedir. Hareketsiz olan çatlaklarda ise boyutlar sabit olmaktadır. Esnek ya da rijit malzemeler ile onarım mümkündür.
Ultarsonik Çatlak Kontrol | |||
Bölüm | Aralık | KSR / FBH | Uzunluk |
---|---|---|---|
Yuvarlak | 10,000 ÷ 60,000 | 0,70 | 3000 ÷ 4000 |
Altıköşe | 10,000 ÷ 50,000 | 0,70 | 3000 ÷ 4000 |
Yuvarlak | 10,000 ÷ 40,000 | 0,70 | 3000 ÷ 4000 |
Çatlak Kontrol Methodu | |||||
Bölüm | Durum | Aralık | Uzunluk | Class | Method |
---|---|---|---|---|---|
Yuvarlak | +C | 3,000mm ÷ 6,500mm | 3000mm ÷ 4000mm | 1 | Defectomat |
Yuvarlak | +C | 7,000mm ÷ 65,000mm | 3000mm ÷ 6000mm | 1 – 2 | Defectomat + Circograph |
Yuvarlak | +SL | 3,000mm ÷ 6,500mm | 3000mm ÷ 4000mm | 1 | Defectomat |
Yuvarlak | +SL | 7,000mm ÷ 65,000mm | 3000mm ÷ 6000mm | 1 – 2 – 3 | Defectomat + Circograph |
Altıköşe | +C | 7,000mm ÷ 12,000mm | 3000mm ÷ 4000mm | 1 – 2 | Defectomat |
Altıköşe | +C | 13,000mm ÷ 55,000mm | 3000mm ÷ 6000mm | 1 – 2 | Defectomat |
Kare | +C | 10,000mm ÷ 15,000mm | 3000mm ÷ 4000mm | 1 | Defectomat |